Kontrapunkt

Kontrapunkt (z łaciny punctus contra punctum, w dosłownym tłumaczeniu: nuta przeciw nucie). Jest to technika kompozytorska, która polega na prowadzeniu kilku niezależnych linii melodycznych (polifonia) zgodnie z określonymi zasadami harmonicznymi i rytmicznymi.

W drugim, węższym znaczeniu (używanym w obecnej teorii muzyki) jest określeniem dla głosu współdziałającego z tematem.

Założenia kontrapunktu powstały w średniowieczu, rozwinięte w czasach renesansu, do perfekcji zostały doprowadzone w baroku. Pierwotne formy kontrapunktu polegały na równoczesnym brzmieniu wszystkich głosów posiadających identyczny rytm, co nazywano techniką nota contra notam (nie należy mylić jej z homofonią). Tzw. contrapunctus floridus (kontrapunkt kwiecisty) oznaczał natomiast swobodę rytmiczną w co najmniej jednym głosie.

Rozwój kontrapunktu polegał na coraz większym usamodzielnianiu się głosów. Teorię i praktykę kontrapunktu rozwinęła następnie epoka renesansu (J. Tinctoris, N. Vicentino, G. Zarlino), a do szczytowego rozwoju doprowadził późny barok, w którym dokonała się synteza skomplikowanej polifonii oraz tonalności dur-moll.

Typy kontrapunktów:
wokalny
palestrinowski
luxarius

Formy muzyczne oparte na założeniach kontrapunktu: fuga, kanon, inwencja.